Đóng hộp

Tư duy cũng có quán tính, đó là độ "ù lì" của tư duy. Xét về quán tính của tư duy người ta chia 2 loại tư duy tĩnh và tư duy động
- Tư duy tĩnh là tư duy có sức ỳ lớn - hay còn gọi là đám đông vô thức hay tư duy trong một chiếc hộp
- Tư duy động là tư duy có sức ỳ nhỏ hoặc không có - có thể xem là tư duy hữu thức, hay tư duy bên ngoài chiếc hộp.
Cái gì làm nên tư duy tĩnh và tư duy động? Chính văn hóa và giáo dục làm nên quán tính tư duy cho các thế hệ cộng đồng dân chúng trong một thể chế nhà nước cụ thể.

Con voi và sợi dây thừng
"Một người đàn ông đi ngang qua một chú voi đang bị xích, đột nhiên ông dừng lại và tự hỏi tại sao một chú voi lớn như vậy lại không tự làm đứt một sợi dây thùng nhỏ buộc ở chân và trốn thoát. Thậm chí còn không có cả dây xích và lồng giữ. Hiển nhiên là chú voi hoàn toàn có thể làm được, bất cứ lúc nào chú muốn nhưng vì một lý do nào đó chú đã không làm như vậy. Người đàn ông đã đến gặp người quản tượng gần đó và hỏi anh ấy vì lý do tại sao con voi vẫn đứng yên ở đó và không bao giờ bỏ đi. Người huấn luyện voi trả lời: “À, khi mà con voi này còn nhỏ và bé hơn bây giờ, chúng tôi đã sử dụng cùng một loại kích cỡ dây thừng giống như bây giờ để trói chúng. Ở độ tuổi đó, các sợi dây vẫn đủ sức để giữ chúng. Khi mà voi lớn lên, chúng tin rằng chúng không có đủ khả năng phá được dây. Con voi này luôn tin rằng sợi dây có thể giữ chúng lại và không bao giờ thử trốn thoát”.

        Người đàn ông đã rất ngạc nhiên. Những con vật to lớn như vậy đều có khả năng làm được, nhưng chúng đã không bao giờ tin và sẽ mãi mắc kẹt ở nơi này."

(Theo blog GS Trần An)

 Chế độ độc tài và tuyên truyền

 

Để có một chế độ độc tài, trước hết phải có lãnh đạo độc tài lãnh đạo vì quyền lợi ích kỷ của cá nhân hay một nhóm nhỏ lợi ích. Nhưng nếu chỉ một nhóm số ít lãnh đạo không thể tạo ra một thể chế độc tài, muốn làm gì thì làm được, vì sự tham lam của họ được mà phải có  số đông người dân của xã hội tiếp tay cho sự độc tài của lãnh đạo. Vì nếu số đông người dân quay lưng với những mệnh lệnh sai trái thì lãnh đạo không thể tồn tại để độc tài. Nhưng vì sao người dân lại tiếp tay với lãnh đạo độc tài?

Câu trả lời là, vì số đông người dân chưa hiểu hết quyền lực thực sự của mình. Nếu số đông này hiểu được quyền lực thực sự của mình là từ chối tiếp tay với mệnh lệnh sai trái và không thực thi những luật lệ sai trái của lãnh đạo đưa ra, để hút máu dân phục vụ cho quyền lợi nhóm của lãnh đạo thì tự động nhóm nhỏ này sẽ rơi ngay xuống vực thẳm. 

 

Để làm cho số đông người dân không hiểu hết quyền lực thực sự của mình, các nhà độc tài luôn gieo rắc sự sợ hãi và tuyên truyền nhồi sọ thông qua văn hóa, giáo dục và hệ thống truyền thông đại chúng nhằm "đóng hộp" tư duy của dân chúng.

“Ở đâu có nhà độc tài ở đó có tuyên truyền”